Metalik özellik bir elementin elektron verme eğiliminin bir ölçüsüdür. Element atomunun son yörüngesinde bulunan elektronların kolay verilmesi, elementin metalik özelliğinin yüksek olduğu anlamına gelir.
Ametalik özellik ise elementin elektron alma eğiliminin büyüklüğüdür. Bir element son yörüngesine ne kadar kolay elektron alıyorsa ametalik özelliği de o kadar fazladır.
Periyodik sistemde 2. periyot elementlerinin metalik ve ametalik özelliklerini inceleyelim. 2. periyot elementleri atom numarası 3 olan lityum (Li) ile başlar, 10 olan neon (Ne) ile biter.
2. periyottaki ilk iki element olan lityum (Li) ve berilyum (Be) metaldir. Lityumun elektron verme yatkınlığı berilyumdan daha fazladır. Bu durum, lityumun metalik özelliğinin berilyumun metalik özelliğinden büyük olduğu anlamına gelir. Aynı periyotta sağ tarafa doğru gidildikçe 3A grubundaki bor elementi yarı metaldir. Daha sonra gelen karbon (C), azot (N), oksijen (O) ve flor (F) elementleri ise ametaldir. Bu elementler içinde sağ tarafa doğru gidildikçe de ametalik özellik artar. Sonuç olarak bir periyotta sağ tarafa gidildikçe metalik özellik azalırken ametalik özellik artar.
Neon (Ne) elementinin ise ametalik özelliğinden bahsedilemez.
Periyodik sistemde bir grupta ilerledikçe metalik-ametalik özelliklerinin değişimini 4A grubu (14. grup) elementleri görelim.
14. grup elementlerinden 2. periyottaki karbon (C) ametal, 3 ve 4. periyotlardaki silisyum (Si) ve germanyum (Ge) yarı metal, 5 ve 6. periyotlardaki kalay (Sn) ve kurşun (Pb) ise metaldir.
Grupta aşağıya doğru inildikçe ametalik özellik azalırken metalik özellik artar. Bu durum bir grupta aşağıya doğru inildikçe elektron verme yatkınlığının artması, elektron alma yatkınlığının azalması anlamına gelir. Periyodik sistemde metalik ve ametalik özelliklerin değişimi aşağıda verilmiştir.
